Son zamanlarda oldukça ses getiren, hayatımızda birçok şeyi değiştirebilecek Blockchain teknolojisinin pazarlama üzerinde oluşturabileceği etkileri gelin hep birlikte inceleyelim. Öncelikle, araştırmalarına yeni başlayanlar veya bu konuda pek bir fikre sahip olmayanlar için konuya kısaca Blockchain nedir sorusuyla başlayalım.

Blockchain nedir?

Verdiğiniz oylar gerçekten sayılıyor mu? İnternet aracılığıyla tanıştığınız kişi gerçekten kendini tanıttığı kişi mi? Bir paket kahve aldığınızda üzerindeki adil ticaret simgesi o kahvenin gerçekte nereden geldiğini gösterir mi? Bu tarz soruların cevaplarından emin olabilmek için bütün verilerin saklandığı, bu verilerin ne derece doğru olduğunu kontrol edilen birilerinin olduğu ve güvenliğin sağlandığı bir sisteme ihtiyaç duyarız. Böylece kimse veriler üzerinde değişiklik yapamaz, çünkü bu verileri kontrol eden birçok kişi var. İşte bu tarz sistemleri hayata geçirecek olan yazılımın adı Blockchain. Kişisel bilgisayar ağlarından veri toplayarak verileri depolar. Böylece veriler bir merkezde toplanmaz, dağıtılmış olur. Böylece sistem bir kişinin veya şirketin tekelinde olmaz. Herkes sistemin işleyişine katkıda bulunabilir.

Sistemi kullanan insanlar bilgisayarlarında “block” adı verilen veri paketleri oluştururlar ve bunlar, kronolojik bir şekilde (chain, yani zincir olarak) sıralanırlar. Bu verilerin taklit edilmemesi veya değiştirilmemesi için sistem kriptografiden faydalanır. Gelecekte, verilerin doğruluğuna onay verip yönetilen blockchain sayesinde tamamen algoritmalarla yönetilen firmalar kurabilecek, online itibarımızı koruyabilecek, Nesnelerin internetinde (IoT) cihazları kontrol edebileceğiz.

Blockchain hakkında biraz bilgi edindiğimize göre şimdi tekrar asıl sorumuza dönebiliriz. Blockchain teknolojisini pazarlamayı etkiler mi? Etkileri neler olur?

Reklamlarda Şeffaflık Sorunu

Günümüzde reklamcılık alanına baktığımızda, olunması gerektiği kadar şeffaf olunamadığını görürüz. Birçok markanın ve yayıncının reklam için harcadıkları paranın tam olarak nereye gittiği konusunda endişe duyduğu aşikâr. Son zamanlarda reklam alanında artan dolandırıcılık da bu konuyu tetiklemiyor değil. Her geçen yıl, markalar reklamlar için daha büyük bütçeler ayırmak zorunda kalıyorlar. Bir araştırma şirketi olan Forrester, 2016 yılında görüntülü reklamlar için harcanan paraların %56’sının dolandırıcılık ile kazanıldığını kayıtlara geçmiş. 2018 senesinde bu rakamın 20 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor, ki bu da 2017 yılında Facebook’un reklamlardan elde ettiği gelirin sadece %40’ı. Facebook, Google’dan sonra en çok reklam verilen ikinci platform. Yine 2017 yılında Internet Explorer üzerinden yayınlanan reklamların neredeyse yarısının trafiğini insanlar oluşturmuyor. Sonuçlar böyle olunca, reklamlara oldukça büyük paralar harcayan markalar ajansları gereken şeffaflığı ve raporlamayı gösteremediği için bütçelerini daraltma yoluna gittiler. Blockchain teknolojisi buna bir son verebilir. Doğrulanmış reklam yayınlarıyla tüm “müşterilerin” ziyaretleri takip edilebilir, böylece reklamları görenlerin botlar değil; sadece insanlar olduğu onaylanıp analiz edilebilir. Bunun sonucu olarak pazarlamacılar yayınlamak istedikleri reklamlar üzerinde kontrol sahibi olabilirler. Etkileşimlerin de analizi yapılabileceğinden reklamların verimliliği artırılabilir.

Reklamların Verimliliği

Her gün yüzlerce reklama maruz kalıyoruz, bunun sebebi de pazarlamacıların biz tüketicilerin ne istediğimizi, satın alımların hangi aşamasında olduğumuzu bilmemeleri ve deneme yanılma yoluyla ilerlediklerinden sayısız reklam sunmaları. Diyelim ki bir otelde rezervasyon yaptırdınız, yine de iki gün sonra o otelin reklamı karşınıza çıkıyor mu? Evet, sanıyorum hepimiz buna benzer örnekleri deneyimledik. Blockchain aynı reklamın defalarca aynı kişiye sunulmasının önüne geçebilir, reklamların ideal aralıklarda gösterilmesini sağlayabilir. Özellikle görüntülü reklamların maliyeti fazla olmakla birlikte çok da etkileşim almazlar. Bu sebeple nasıl işlediklerini anlamak ve kontrolü ele almak kafa karıştırıcı olabilir. Bir başka açıdan bakacak olursak da, reklamları yayınlayabileceğiniz iki alan var: Google ve Facebook. Şimdilerde birçok girişimci, bunun önüne geçebilmek için Blockchain teknolojisini kullanan yenilikler üzerinde çalışıyor. JavaScript’in kurucusu ve aynı zamanda Firefox’un kurucu ortağı Brendan Eich da bu sorunu çözebilmek amacıyla Blockchain teknolojisiyle ilgilenen Brave.Blockchain tarayıcısı ve BAT token girişimlerini kurdu. Bu girişimin amacı müşterilerin reklamlarla olan etkileşimini farklı bir boyuta taşıyıp dijital reklamları tekelinde tutan firmaların önüne geçebilmek. Bu girişim sayesinde müşteriler reklamları beğenip beğenmediklerine dair seçim yapabiliyor, ilgi alanlarını belirleyip seçerek görmek istedikleri reklamları gruplandırabiliyorlar. Böylece reklamlar gerçekten ilgili kişilere gösteriliyor, müşteriler hem daha az ve daha kaliteli reklam gördükleri memnun oluyor, hem de ilgilendikleri alanları gruplandırdıklarında harcadıkları zaman ve ilgi için BAT token’ı kazanıyorlar. Aynı zamanda pazarlama yapanlar hedeflemeleri ve verilerin performansını artırırken reklam veren markalar da reklamları üzerinde kontrol sağlayabiliyor, işten daha kazançlı çıkabiliyorlar.

Verilerin Toplanması ve Gizlilik

Ağ geçidi denetleyicileri, sosyal medya platformları, internet tarayıcıları, girdiğiniz sitelerden tutun kiminle konuştuğunuza, ne tür içerikler okuduğunuza kadar internette yaptığınız her şeyden haberdar olabilirler. Her ne kadar bu platformları kuran kişilerin verilerimize sahip çıktığını ve bize adil erişim sağladıklarını düşünsek de işin aslı pek böyle değil. Verilerin ihlal edildiğini veya kullanılmak üzere siyasi partilere satılabildiğinin örneklerini görmüştük. Blockchain bu soruna da çözüm getirebilir gibi görünüyor. Veri gizliliği üzerinde çalışan birçok girişim var, bunlardan bir tanesi Blockstack. Blockchain üzerinde kurulmuş olan bu ağ kendisini merkezi olmayan uygulamalar için yeni internet olarak tanımlıyor. Sistem tamamen blockchain üzerinde kurulduğu için kişisel verileriniz bir sunucuyla veya platformla paylaşılmadan sizin yanınızda kalır. Tıpkı bir otelde kalmaya gittiğinizde odadaki kasaları kullanmanız gibi. Kişisel verileriniz her zaman sizin kontrolünüzde olur, kasayı kilitli bıraktığınız müddetçe verilerinize kimse erişemez. İzniniz olduğu zaman kilidi açıp verileri istediğiniz uygulamalara sunabilirsiniz. Başka bir deyişle, Blockchain kişisel verilerinizin mülkiyetini size sunar. Pazarlamacıların verilerinize şimdiki kadar kolay erişemediklerini düşünün, sizce bu neleri değiştirir?

Sonuç olarak,

Blockchain teknolojisiyle beraber özellikle verilerin toplanması ve gizlilik konusunda tüketicilerin kendi verilerine sahip çıkma isteklerinin yoğunlaşacağı görülmektedir. Her ne kadar erişim izni ve verilerin şifrelenmesiyle Blockchain mükemmel bir seçenek gibi görünse de bu teknolojinin tamamen hayatımıza geçebilmesi için onun sistemiyle uyumlu girişimlerin artması gerek.

Pazarlama açısından baktığımızda, hedef kitleye ulaşma, reklam kalitesi ve verimliliği, bu alanda dolandırıcılığa son verilmesi kalite gibi konularda Blockchain oldukça etkili olabilir; veri gizliliğini de göz önünde bulundurduğumuzda reklam kampanyalarının hazırlanması, yayınlanması ve tüketilmesi konularında da devrim niteliğinde yenilikler getirebilir. Tabii bunlar teknolojinin nasıl ve ne amaçla kullanıldığına da bağlı olduğu için her şeyi zaman gösterir.